Dù bị ảnh hưởng bởi đại dịch COVID-19, ngành thương mại điện tử tại khu vực Đông Nam Á vẫn chứng kiến sức mua mạnh mẽ. Giới trẻ – đối tượng được coi là dễ bị tổn thương trong thời kỳ suy thoái – đang tìm được nhiều cơ hội việc làm hơn trong bối cảnh thị trường việc làm đầy bất ổn.
Sau khi dịch COVID-19 tấn công khiến các chuyến bay phải dừng hoạt động, Tidoporn Potisai, một cựu tiếp viên hàng không, đã quyết định chuyển sang một công việc mới, đó là kinh doanh “kor moo yang” (món thịt nướng kiểu Thái) trực tuyến. Điều đáng ngạc nhiên là công việc này đã mang lại cho cô lợi nhuận khá cao, với khoàng 50 – 100 đơn đặt hàng mỗi ngày từ khắp nơi trong thủ đô Bangkok.
“Thực sự rất khó khăn để đưa ra quyết định từ bỏ công việc mà tôi yêu thích. Nhưng đã 6 tháng kể từ khi các chuyến bay tạm dừng, chồng tôi đã gợi ý kinh doanh kor moo yang”, người phụ nữ 30 tuổi nói.
Cũng giống như Tidaporn, nhiều người trẻ ở Đông Nam Á đang trở thành ông bà chủ trong nhiều lĩnh vực. Đây được coi là tinh thần dám nghĩ dám làm sinh ra từ đại dịch. Trong khi suy thoái kinh tế đẩy nhiều người rơi vào tình trạng thất nghiệp, giới trẻ đã nắm bắt cơ hội, tạo ra nhiều việc làm từ cuộc khủng hoảng sức khoẻ toàn cầu.
Trong tầng lớp trung lưu của Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), các doanh nhân trẻ đang ra sức khai thác thị trường có sức mua mạnh, bất chấp nền kinh tế bị tàn phá bởi virus SARS-CoV-2. Cùng với đó, sự thâm nhập kỹ thuật số và số lượng người làm việc tại nhà ngày càng tăng, đang thúc đẩy nhu cầu các mặt hàng tiêu dùng nhanh và các dịch vụ trực tuyến khác.
Mặc dù không có số liệu cụ thể cho thấy sự gia tăng trong hoạt động kinh doanh nói chung ở Đông Nam Á trong các cuộc suy thoái trước đây, nhưng các chuyên gia đang chứng kiến sự thay đổi trong thời kỳ suy thoái do đại dịch COVID-19.
Bà Grace Lee, Trưởng khoa Kinh tế tại Đại học Monash, Malaysia, cho biết khủng hoảng kinh tế sẽ ảnh hưởng nhiều đến những người trẻ tuổi hơn so với những người lớn tuổi do cơ hội tìm được công việc sau khi ra trường của họ rất thấp.
“Các bằng chứng trước đây cho thấy thanh niên tốt nghiệp trong thời kỳ khủng hoảng sẽ khó tìm được việc làm và thu nhập tốt hơn”, bà nói.
Theo một báo cáo của Tổ chức Lao động Quốc tế và Ngân hàng Phát triển Châu Á, thanh niên – những người được xác định trong cuộc khảo sát từ 15 đến 24 tuổi, ở 13 quốc gia trong khu vực Châu Á Thái Bình Dương – sẽ mất khoảng 10-15 triệu việc làm toàn thời gian do dịch COVID-19. Tuy nhiên, sự bấp bênh này cũng có thể thúc đẩy những người trẻ tuổi dấn thân vào các lĩnh vực chưa được khám phá
Anh Lucas Kang, một người Singapore, bắt đầu công việc tư vấn tiếp thị vào tháng 9 sau khi làm tư vấn trong hai năm. Anh cung cấp các dịch vụ từ phát triển trang web đến các chiến dịch xây dựng thương hiệu, tiếp thị hiệu suất để giúp các doanh nghiệp tăng lợi nhuận bán hàng.
“Vào thời điểm khan hiếm việc làm, không thể chắc chắn rằng khởi nghiệp là một lựa chọn rủi ro hay kém an toàn hơn”, người đàn ông 27 tuổi nói. Mặc dù thừa nhận rằng các công ty có ngân sách ít hơn cho các dịch vụ tư vấn vào lúc này, Lucas lạc quan rằng công ty khởi nghiệp của mình có thể vượt qua “cơn bão” COVID-19.
Khi hàng triệu người dân phải ở nhà trong đại dịch, xu hướng tiêu dùng cũng đã thay đổi. Dữ liệu từ tập đoàn thương mại điện tử iPrice Group của Malaysia tiết lộ doanh số bán hàng trực tuyến ở Đông Nam Á đã tăng tới 60% trong tháng 4 và tháng 5.
Theo Nielsen Thái Lan, tại Thái Lan, tình trạng mua sắm hoảng loạn trong tháng 1 và tháng 2 đã khiến doanh số các mặt hàng tiêu dùng nhanh tăng vọt, lần lượt tăng 1,3% và 1,5% so với cùng kỳ năm ngoái. Lĩnh vực thương mại điện tử nói chung cũng được dự đoán sẽ tăng 35% lên 7 tỉ USD vào năm 2020, theo Priceza, một trang web mua sắm, cho biết.
Ông Thanaphol Virasa, phó Giáo sư tại Đại học Mahidol University, Thái Lan, cho biết nhu cầu ngày càng tăng này đã giúp giới trẻ tận dụng các kênh trực tuyến và nền tảng thương mại điện tử như một phương thức kinh doanh mới.
Ngoài ra, mô hình kinh doanh trực tuyến không yêu cầu vốn lớn khiến việc khởi nghiệp số trở thành ý tưởng phổ biến trong giới trẻ, bà Yusniza Kamarulzaman, phó trưởng khoa kinh doanh và kế toán của Đại học Malaya nói.
“Các doanh nhân trẻ không cần có mặt từ 10 giờ sáng đến 10 giờ tối và doanh nghiệp vẫn mở cửa 24 giờ cho bất kỳ giao dịch nào,” bà nói thêm.
Theo báo cáo năm 2019 của Google, nhà đầu tư nhà nước Singapore Temasek Holdings và công ty tư vấn quản lý Bain & Company, những doanh nghiệp hoạt động dưới hình thức trực tuyến sẽ đóng góp vào nền kinh tế Internet đang phát triển của ASEAN, dự kiến đạt 300 tỉ USD vào năm 2025.
Vì vậy, đây là thời điểm thích hợp để Lunnie Gan thành lập công ty truyền thông xã hội Pencil Rocket Malaysia tại quê nhà Kuching, Malaysia. Công việc này bao gồm việc chạy quảng cáo Facebook, xây dựng chatbot (công cụ tự động trả lời tin nhắn của khách hàng) và tạo nội dung truyền thông xã hội cho các doanh nghiệp.
“Cách tiếp cận của chúng tôi trong dịch COVID-19 khiến các chủ doanh nghiệp phải thừa nhận rằng họ cần phải hoạt động trực tuyến. Nếu bạn không hoạt động trực tuyến lúc này, bạn sẽ không thể tồn tại. Phần lớn các doanh nghiệp nghĩ rằng những người trẻ tuổi không có nhiều hiểu biết, nhưng khi nói đến mạng xã hội, đó là lợi thế của chúng tôi”, Lunnie, 24 tuổi, người bắt đầu khởi nghiệp từ tháng 5, cho biết.
Sau khi làm việc ở nhà trong nhiều tháng, vào tháng 8, Ayu Cempaka, cô gái người Bali đã quyết định bắt đầu kinh doanh cùng gia đình trên Instagram. Cô bán các sản phẩm tự làm tại nhà như bánh bông lan kaya, bơ tỏi.
“Đại dịch đã ảnh hưởng lớn đến lĩnh vực du lịch của chúng tôi, vì vậy sức mua đã giảm khi một nửa khách hàng của tôi không phải ở Bali. Tuy nhiên, hầu hết các khách hàng của tôi đều rất hào phóng. Họ luôn chia sẻ các sản phẩm của tôi và đánh giá chúng trên trang Instagram của họ. Phản hồi của họ đã giúp tôi tăng doanh số bán hàng trên toàn quốc”, cô nói.
Còn với Tidaporn, người đang đảm nhiệm vai trò chủ cửa hàng kor moo yang tại Bangkok, bằng cách tiếp cận khách hàng trên mạng xã hội hàng ngày, lò nướng và bếp của cô luôn hoạt động liên tục.
“Tôi nghĩ rằng điều khó khăn nhất là sự kiên trì do chúng tôi mới bắt đầu khởi nghiệp và không thể tiếp cận với nhiều khách hàng. Nhưng sự hỗ trợ từ bạn bè và gia đình đã khiến chúng tôi có thêm động lực để bán những chiếc kor moo yang ngon nhất”, cô nói.
